De problematische profilering van potentiële fraudeurs bij de Belastingdienst die tot de dieptrieste toeslagenaffaire leidde, is veel breder ingezet dan eerder gedacht. In totaal bestempelde de dienst tienduizenden mensen als fraudeur bij hun inkomstenbelasting op basis van profilering en 'vermoedens van fraude', zo blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws en Trouw. 

De geprofileerde Nederlanders kregen forse naheffingen, omdat eerder goedgekeurde aftrekposten toch werden afgewezen. Daarnaast ontvingen zij een vinkje achter hun naam, waardoor ze nog jaren werden lastiggevallen met extra controles en toezicht.

Project 1043

Het problematische beleid van de Belastingdienst staat bekend als 'project 1043'. Het was in 2012 opgezet om 'systeemfraude' in de inkomstenbelasting tegen te gaan. Tussen 2012 en 2018 werden ruim 110.000 aangiften inkomstenbelasting geselecteerd onder de codenaam 1043. Die selectie kreeg de labels 'fraude' en 'afwijkende behandeling gewenst', terwijl het volkomen onduidelijk is welke bewijzen voor fraude de Belastingdienst op dat moment had.

Bewijslast

De fiscus draaide vervolgens, net zoals in de toeslagenaffaire, de bewijslast om, waardoor burgers stapels aan papierwerk moesten doorlopen om aftrekposten te onderbouwen. Daarnaast werden bewijzen voor aftrekposten vaak niet geaccepteerd, raakte opgestuurd bewijsmateriaal zoek en werd de burgers niet verteld wat wel nodig was om aftrekposten te kunnen aantonen. Burgers kregen tevens niet te horen dat ze betrokken waren bij een fraudeonderzoek.