Het is helemaal mis bij Defensie. Het vastgoed-, inkoop- en munitiebeheer zijn ook dit jaar niet op orde. Bovendien kampt Defensie met een groot personeelstekort. Dat schrijft de Algemene Rekenkamer op Verantwoordingsdag. Conclusie: "Dit kan uiteindelijk gevolgen hebben voor de inzetbaarheid van de krijgsmacht."

Jaarlijks 400 miljoen euro nodig om vastgoed niet verder achteruit te laten gaan

Voor de krijgsmacht is het essentieel dat gebouwen en terreinen van Defensie een veilige werk- en leefomgeving bieden. De Algemene Rekenkamer constateert echter al jaren grote problemen in het vastgoedbeheer. Het achterstallig onderhoud van het vastgoed van Defensie is afgelopen jaar verder opgelopen en de kwaliteit van het vastgoed daardoor verder afgenomen. Ook in 2021 was het budget om het vastgoed op orde te krijgen ontoereikend en de hiervoor beschikbare middelen nemen bovendien na 2023 ook nog eens drastisch af. Er is jaarlijks 400 miljoen euro nodig om het vastgoed niet verder achteruit te laten gaan.

Vermissing, diefstal of verspilling van munitie

Sinds 2017 constateert de Algemene Rekenkamer dat Defensie geen goed zicht heeft op de munitievoorraad. Dat kan leiden tot vermissing, diefstal of verspilling van munitie, met veiligheidsrisico’s tot gevolg. Militairen ervaren het inleveren van overgebleven munitie na een oefening als een administratieve rompslomp. Sommigen trappen daarom overgebleven munitie in de grond of ze verschieten de patronen in plaats van die te retourneren. 

1,3 miljard euro aan fouten en onzekerheden

De Algemene Rekenkamer constateert in 2021 voor 1,3 miljard euro aan fouten en onzekerheden bij zowel de uitgaven als de verplichtingen. De oorzaak is dat bij aanbestedingen veelvuldig gebruik wordt gemaakt van uitzonderingsprocedures, zonder aan de strenge voorwaarden daarvoor te voldoen en zonder die voldoende te motiveren. Vaak wordt maar één leverancier uitgenodigd om een offerte uit te brengen. Daardoor is het niet mogelijk om meerdere leveranciers te vergelijken en tegen een goede prijs-kwaliteitverhouding in te kopen. Ook wordt het regulerende karakter van de maatregelen om integriteitsschendingen te voorkomen buiten werking gesteld. Gezien de extra investeringen die het Ministerie van Defensie de komende jaren zal doen, vergt het inkoopbeheer volgens de Algemene Rekenkamer bijzondere aandacht.

Personeelstekort van invloed op militaire gereedheid

In 2021 had Defensie ongeveer 8.800 (militaire) vacante functies waarvan ongeveer 3.600 vacatures (40,9 procent). Onderscheid hierin is dat vacante functies geen directe effecten hebben op de operationele gereedheid, vacatures daarentegen wel. In 2022 start de Algemene Rekenkamer een onderzoek naar de effectiviteit van de wervings- en selectieprocessen bij Defensie en de Nationale Politie.

Kajsa Ollongren: Dit gaat nog wel even duren

Minister van Defensie Kajsa Ollongren (D66) belooft beterschap al gaat dat even duren, schrijft ze in een reactie. "Net als de Rekenkamer erkent, betreffen deze onderwerpen veelal langdurige trajecten die pas over jaren volledig zijn afgerond."