Rekenkamer: Asielkosten door kabinetten decennia te laag ingeschat
Staatssecretaris en COA hebben bovendien geen idee wat op- en afschalen opvang kost
In de afgelopen 23 jaar zijn de uitgaven aan asielopvang 21 keer te laag begroot door het ministerie van Justitie dat verantwoordelijk is voor de asielopvang. Afgelopen jaar was een record. Het kabinet verwachtte in 2022 ruim 500 miljoen euro uit te geven aan de bekostiging van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). In de loop van dat jaar bleek er ruim één miljard euro meer nodig te zijn, doordat het aantal op te vangen asielzoekers en de kosten daarvoor veel hoger bleken dan verwacht. Dat blijkt uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer.
COA vaak in crisismodus door falen staatssecretaris
De raming die het ministerie maakt voor het verwachte aantal asielzoekers dat opgevangen moet worden, wordt al in februari van het voorafgaande jaar opgesteld. Die raming blijkt vaak ingehaald te worden door de feitelijke ontwikkelingen. Daarbij komt dat het bedrag dat de staatssecretaris Asielzaken (tegenwoordig VVD'er Eric van der Burg) daadwerkelijk reserveert voor opvang in de begroting vaak lager is dan wat er volgens de raming nodig is. De ruimte op de begroting van het ministerie is daarbij leidend, niet de behoefte van het COA. Het gevolg is dat het COA vaak in crisismodus terechtkomt.
Staatssecretaris en COA hebben geen idee wat op- en afschalen opvang kost
Als het aantal asielzoekers stijgt en de opvang vol raakt, moet het COA nieuwe opvanglocaties regelen. Als het aantal asielzoekers daalt, moeten die (vaak moeizaam) verworven locaties weer worden gesloten. Daardoor is het COA de opvangcapaciteit voortdurend aan het op- en afschalen. In crisistijd betekent dat zoeken naar (crisis)noodopvangplekken. Deze plekken zijn vaak van lagere kwaliteit én duurder dan de reguliere opvangplekken. Naast de financiële kosten van het steeds weer op- en afschalen, is dit ook een bron van maatschappelijke onrust, met name in de gemeenten waar het COA nieuwe locaties zoekt.
De staatssecretaris en het COA hebben geen inzicht in de kosten van het op- en afschalen van opvangcapaciteit. De reden die het COA hiervoor aandraagt is dat de administratie hier niet op is ingericht.
