Op de derde dag van het eerste fysieke EU-topoverleg sinds de coronacrisis wordt Mark Rutte een steeds grotere boeman voor de rest van de regeringsleiders. Gisteren hebben Merkel en Macron hem achtergelaten op een terras, en vanmiddag noemde de Hongaarse premier Orbán Rutte verantwoordelijk voor de impasse en een gebruiker van ‘technieken uit communistische tijden’.

Gierige gasten

Rutte is de de facto leider van een clubje van vier landen dat het niet eens is met het door de Europese Commissie voorgestelde steunpakket om de economische schade door de coronacrisis op te vangen. In dat plan staat onder andere dat de EU als blok geld gaat lenen om het vervolgens onder de lidstaten te verdelen. Op die manier hoeven landen als Italië en Spanje niet zélf te lenen, en kunnen ze meer en goedkoper hun steunfondsen vullen. Dit betekent wel dat de rijkere EU-landen garant moeten staan en mee moeten betalen aan leningen waar ze zelf weinig aan hebben. Dat is in EU-verband nog nooit gebeurd, en voor Nederland, Denemarken, Zweden en Oostenrijk is het (met deze hoeveelheden) een brug te ver. In het originele plan zou er op deze manier 500 miljard euro uitgedeeld worden. Inmiddels gaat het rond dat het voorstel met 100 miljard euro verlaagd wordt, maar dat de ‘frugal four’ het bedrag nóg verder naar beneden willen krijgen.

Het herstelplan komt deels uit de koker van de Duitse bondskanselier Merkel en de Franse president Macron. Zij proberen Rutte zover te krijgen zijn verzet te staken, maar dat wil nog niet lukken. Zaterdagavond hebben de twee een afspraak met Rutte vroegtijdig afgebroken - erg gezellig zal het dus niet zijn geweest.

Rome én Budapest

Het is niet het enige punt waarop Nederland dwarsligt. Rutte is bereid een deel van het steunpakket een gift te laten zijn, mits er meer controle komt op de manier waarop de centen uitgegeven worden. Hij is bang dat met name Italië de zwaarbevochten euro’s door de wc spoelt, zonder hervormingen door te voeren om zo’n zwakke positie voortaan te voorkomen. De Italiaanse premier Conte is hier weer laaiend over: hij wijst op het enorme coronaleed in zijn land en zegt dat Rutte niet zo moet zeuren en solidair moet zijn.

Rutte wil op de rem kunnen trappen als een land zich niet aan de hervormingsregels houdt. Dat geldt ook voor landen als Hongarije en Polen, die het niet zo hebben met gekke fratsen als een gezonde rechtsstaat. Hongaar Orbán moet niets hebben van Europese bemoeienis, en noemde Rutte’s controledrang iets uit ‘communistische tijden’. 

Social