De Nederlandsche Bank is verschillende zaken gestart tegen cryptobedrijven die hun diensten in Nederland aanbieden maar niet geregistreerd staan bij de toezichthouder, schrijft het FD vandaag op de voorpagina. Uit een terugblik op 2020 en 2021 blijkt dat DNB achttien zaken is gestart tegen handelsplatformen vanwege het niet voldoen aan de registratieplicht van de toezichthouder. Veertien bedrijven hebben zich alsnog geregistreerd of hebben zich teruggetrokken van de Nederlandse markt, van twee bedrijven loopt de zaak nog en bij de andere twee bedrijven zal handhaving volgen: een dwangsom of boete. De namen van de betreffende bedrijven zijn niet bekendgemaakt, maar de namen zullen weinig verrassend zijn: onder andere Binance, Kraken en Crypto.com bieden in Nederland wél hun diensten aan, maar hebben hier géén registratie. 

Registratieplicht

De registratieplicht van DNB komt voort uit de EU-richtlijn ter voorkoming van witwassen en terrorismefinanciering AMLD5 (Anti-Money Laundering Directive 5) en moest binnen de lidstaten in wet- en regelgeving ingevoerd zijn in 2020. Er was al direct veel kritiek op de lokale wetgeving: er zou een vergunningsplicht komen, gelijk aan die van (de rest van) de financiële sector. Bij de toetsing van deze wet door de Raad van State - het hoogste rechtssprekende orgaan in Nederland - werd toenmalig minister van Financiën Wopke Hoekstra teruggefloten. Een vergunningsplicht zou véél te zwaar zijn voor deze nog jonge en bovendien relatief kleine sector. Hoekstra vond de perfecte politieke oplossing: het werd een vergunningsplicht in het jasje van een registratieplicht. Hieronder kwamen alle Nederlandse cryptodiensten die fiat-geld naar crypto omwisselden en vice versa te vallen en alle diensten die de keys van de gebruikers beheren. Zónder registratie bij de toezichthouder zouden de diensten van deze bedrijven illegaal zijn.

Het internet kent geen landsgrenzen

Regulering kan een sector vooruit helpen, maar slechte regulering kan een sector schaden. En dit laatste lijkt steeds meer het geval te zijn: Nederland heeft een van de strengste toezichtregimes van de hele EU en het gebrek aan duidelijkheid doet de sector niet goed. De kosten voor toezicht bleken veel hoger dan ingeschat en handelshuis Bitonic spande een rechtszaak aan tegen DNB omdat het een conflict zag tussen het toezien op de Sanctiewet 1977 en de privacywet AVG. Bitonic werd in zijn gelijk gesteld. 

De Nederlandse cryptobedrijven halen in het FD nu ook het gebrek aan sancties op de ongeregistreerde cryptoplatformen aan: het voelt wrang dat bedrijven die in Nederland zijn gevestigd een registratie nodig hebben met alle consequenties van dien, en buitenlandse (ongeregistreerde) aanbieders er onderuit lijken te komen. Hier heeft DNB dus wel degelijk een stokje voor gestoken, al is de vraag of dit helpt: bedrijven die zich richten op de Nederlandse markt moeten zich registreren. Maar wanneer richt een bedrijf op de Nederlandse markt? Het internet kent geen landsgrenzen, dus in principe zou nagenoeg ieder handelshuis hiertoe gerekend kunnen worden. Binance is qua handelsvolume veruit de grootste speler op de markt, maar richt zich niet perse op de Nederlandse markt. Vanwege de naam en het aanbod van de beurs hebben toch veel Nederlanders een account bij Binance. Een reden voor DNB om in een persbericht Binance aan te spreken op haar illegale activiteiten.

MiCAR en passporting

Een aantal bedrijven heeft dus haar diensten gestaakt of een vergunning aangevraagd, anderen zijn nog in discussie met de toezichthouder. Het is onduidelijk wat wereldwijde bedrijven als Binance, Kraken en Crypto.com nu zullen gaan doen. Als zij zich registreren in Nederland, zullen de andere 26 EU-lidstaten mogelijk hetzelfde verlangen. Meer voor de hand liggend is dat deze bedrijven de hete aardappel voor zich uitschuiven en wachten op de aanstaande MiCA regulatie (Markets in Crypto Assets Regulation), die in 2024 in de gehele EU ingevoerd zou moeten worden. In plaats van 27 registraties is er dan nog maar één registratie in één lidstaat nodig, zoals dat ook geldt voor aanbieders van reguliere betaaldiensten. Door middel van het zogenaamde passporting kunnen cryptobedrijven zo in één keer de gehele EU markt betreden. Het lijkt erop dat in ieder geval Binance voor deze route heeft gekozen.